Publikálta 
Je la fino de la mandato – adiaŭo, espereble maldaŭronta.
La 5an de septembro 2023 finiĝis la mandato de Csaba Kőrösi, prezidanto de la 77-a sesio de la Ĝenerala Asembleo de UN, Csaba Kőrösi, kiu invitis nian mondan organizaĵon UEA partopreni en la laboroj de la Ĝenerala Asembleo.
Profitante ĉi tiun ŝancon, niaj reprezentantoj delegitaj al UN – interalie – organizis la 12-an de junio 2023 historian konferencon pri la temo plurlingveco – historian, ĉar krom la ses oficialaj lingvoj ĝi okazis kun samtempa tradukado en Esperanto krome tri prelegoj estis faritaj en Esperanto.
Esperanto estis la unuan fojon uzata oficiale en konferenco de UN.
Multaj altrangaj ŝtataj politikistoj, diplomatoj partoprenis kaj ĝi ricevis subtenon de koncernatoj.
UN PĜA mem faris seslingvan paroladon >>
Esperanto kaj ĝia monda organizo UEA estas aspektanta kaj akceptata pli kaj pli serioze en la mondo.
Por Lia Ekscelenco Ambasadoro Csaba Kőrösi
Prezidanto de la 77-a Sesio de la Ĝenerala Asembleo de UN
Mi kundividas kun vi parton de nia dankletero al li adiaŭinte de li espereble nur por ne longe…
„Via prezidanteco okazis en eksterordinaraj, preskaŭ senprecedencaj cirkonstancoj. Estas pluraj kialoj por diri, ke via prezidanta agado lasas daŭran markon. La devizo „Solvoj per Solidareco, Daŭripovo kaj Scienco” bone resumas ĝin. …
Vi enskribis vian nomon en la mondan historion de Esperanto invitinte nian tutmondan organizon partopreni en la laboro de la Ĝenerala Asembleo de UN. Dankegon pro la multaj eblecoj kaj pro via persona partopreno kaj subteno. …
Per via prezidanteco la mondo certe fariĝis pli bona loko, interalie ĉar Esperantismo estas universala homa valoro, ĝi agas en la intereso kaj favoro de ĉiuj popoloj en la certa espero de pli bona estonteco….”
Eble mi ne malobservas la intimecon de la korespondado nek la diplomatiajn kutimojn, kiam mi citas frazon el lia respondo: „Estis bone aŭdi la voĉon de trankvilo kaj paco de tempo al tempo en viaj leteroj, same kiel de la parolantoj reprezentantaj vin.”
Mi kundividas kun la membraro de HEA kaj kun la legantoj de la retpaĝo de HEA en Esperanto la finajn rimarkojn de Csaba Körösi kiel prezidanto de la Ĝenerala Asambleo de Unuiĝintaj Nacioj. Tradukis ĝin Profesoro Humphrey Tonkin Honora Prezidanto de UEA.
Fermo de la 77-a Sesio de la Ĝenerala Asembleo de UN
Parolado de Csaba Kőrösi, Prezidanto de la 77-a sesio de la Ĝenerala Asembleo, 100-a plenkunsido
5 septembro 2023
Sinjoro novelektita prezidanto,
Sinjorino vica ĝenerala sekretario,
Ekscelencoj, eminentaj delegitoj,
Karaj kolegoj kaj amikoj,
Mi fieras stari antaŭ vi en la lasta kunveno de la 77-a sesio de la Ĝenerala Asembleo.
Mi volas lasi ĉe vi kvin ĉefajn pensojn:
La unua estas ke, spite al geopolitikaj rivalecoj, nia supervivo dependas de nia kunlaboro.
Ni havas abundajn sciencajn atestojn, ke ni fartas bone en la Antropoceno – epoko markita de la decida efiko de homoj sur la planedo.
Komence de mia mandato, mi invitis vin rigardi nian laboron tra la lensoj de krizadministrado kaj daŭripoveca transformo. Tia aliro povus permesi al ni rebati la tutmondajn krizojn kiujn ni mem kaŭzis.
Geopolitikaj rivalecoj estas parto de la realo, sed ni ne forgesu: ili baras multajn perspektivojn de la necesaj solvoj kaj urĝaj kunlaboroj.
Fortirante nian fokuson for de daŭripova transformo, geopolitika aŭ ideologia konkurenco kutime sekvas pli mallarĝajn, ofte mallongperspektivajn interesojn. Tamen, ĉe la Akva Konferenco en marto, vi pruvis, ke eblas venki longdaŭrajn dividojn. Ni jam montris, ke ni povas reestabli fidon kaj konstrui sur areojn de komuna grundo.
Ĉi tio alportas min al mia dua mesaĝo, ke ni vetkuras kontraŭ la tempo.
De klimata ŝanĝo kaj perdo de biodiverseco ĝis edukado kaj seksa egaleco – nia ŝanco atingi la Celojn por Daŭripova Evoluo antaŭ 2030 forglitas.
Ni metu nian monon tien kie estas niaj promesoj, do avantaĝe al senescepte ĉiu membra ŝtato.
Ĉu ni pretas transformi la necesajn agojn por daŭripoveca transformo en ŝlosilajn buĝetajn prioritatojn? Kaj hejme kaj en la internaciaj organizoj? Subteni daŭripovon per taŭgaj regularoj, financado, kapablo-konstruado kaj kontrolo estas unu el niaj plej urĝaj taskoj.
Kio tuj necesas nun estas efektivigo de tio, kion ni promesis liveri al niaj ok miliardoj da akciuloj. Ni komencas taksi tion, kio gravas. Kaj ni komencas kompreni, ke ni devus iri „preter MEP (Malneta Enlanda Produkto)” por kompreni la realajn efikojn kaj la plenan koston de niaj agoj, inkluzive de ĉiuj pozitivaj kaj negativaj kromefikoj – egale ĉu intencitaj aŭ neintencitaj.
Kaj tio signifas, ke ni komencas konfidi sciencon kaj datumojn. La venontaj ok ĝis dek jaroj estos decidaj por niaj komunaj perspektivoj. Kaj ni klarigu: multflankismo estas nia sola elekto por trakti la multajn krizojn de la mondo.
Mia tria mesaĝo estas, ke ni ĉiuj respondecas pri niaj agoj kaj neagoj.
Niaj respondecoj devas ĉiam esti konsiderataj same gravaj kiel niaj rajtoj. La tri kolonoj de Unuiĝintaj Nacioj estas paco kaj sekureco, evoluigo kaj homaj rajtoj. La publiko vidas ĉi tiujn kiel niajn respondecojn. Ĉu ni vivis laŭ ili? Ĉu ni povas rigardi la konfliktojn tra la mondo kaj diri, ke ni subtenas la Ĉarton de UN?
La milito en Ukrainio – kune kun aliaj 51 armitaj konfliktoj – devas finiĝi, konforme al la Ĉarto de UN kaj internacia juro.
Hodiaŭ mi ripetas mian alvokon al vi ĉiuj ĉesigi nuklean dismultiĝon kaj nuklean armilaron.
La Ĉarto de UN rajtigas la Ĝeneralan Asembleon konsideri principojn regantajn malarmadon kaj armillimigon. Mi instigas la Asembleon pripensi ĉi tiun punkton.
En decembro, estos pasintaj 75 jaroj de kiam la Ĝenerala Asembleo proklamis la Universalan Deklaracion de Homaj Rajtoj. Ĉu ĉi tiu datreveno ne memorigas, ke la sekureco de nia estonteco dependos de tio kiel ni akceptas niajn respondecojn?
Antaŭ nur unu jaro, la Ĝenerala Asembleo adoptis historian rezolucion kiu deklaris, ke aliro al pura, sana kaj daŭrigebla medio estas universala homa rajto. Sed estu klarigite, kiu respondecas pri la efektivigo.
En la lastaj monatoj, vi konsentis peti la opinion de la Internacia Kortumo pri la devoj de landoj trakti klimatan ŝanĝiĝon.
Ni apenaŭ komencas kompreni kaj malpaki kion rajtoj kaj respondecoj signifos en la sekva etapo de nia Antropoceno. Ĉiam pli ofte, niaj gejunuloj estas tiuj kiuj memorigas nin kiam ni ne sukcesas agi. Ili kulpigos nin pri niaj neagoj.
Mia kvara mesaĝo estas, ke nur integritaj solvoj estas “estonteco-imunaj”.
Ili rigardas antaŭen kaj kapablas sorbi venontajn ŝokojn. La multflanka sistemo postulas kunlaboron sur tutmonda skalo – inter landoj kaj regionoj sed ankaŭ trans disciplinoj kaj kampoj – kun bone evoluigita metodaro kiu kunigas datumojn kaj tendencojn el ĉi tiuj kampoj.
De traktado de klimata ŝanĝiĝo kaj kiber-krimo, ĝis respekto de homaj rajtoj interrete kaj la uzo de artefarita inteligento, ni devas kuniĝi ĉirkaŭ kompletisman aliron.
Ekster ĉi tiu Halo, homoj perceptas unuecan UN kaj atendas, ke ni agu kune por subteni signifoplenan ŝanĝiĝon en iliaj vivoj. Nia fokuso Dum ĉi tiu sesio ni fokusiĝis je trovado de integritaj solvojn, kiuj havu konkretan efikon por viaj civitanoj. Ni scias, ke sendependaj procezoj liveros nur sendpendajn rezultojn. Integritaj solvoj, mi ripetas, implicas datumojn, kontrolon kaj financadon.
Post la venonta Pintkonferenco pri la Celoj por Daŭripova Evoluigo, ĉio dependos de vi, membraj ŝtatoj, por vivigi la daŭripovan transformon.
Por la supervivo de la homaro, ĉu vi pretas financi ĝin? – en senescepte ĉiu lando? – reordigante elspezojn, kaj plifortigante internacian kunlaboron pri daŭripovo?
Ĉu vi faros pli por kontroli tion, kion vi efektivigas? Ĉu vi povas eliri el artefaritaj vertikalaj siloj favore al ampleksaj solvoj?
Se jes, la horo por redifini niajn prioritatojn kaj agojn estas nun. Mi instigas vin konservi la fokuson sur integraj solvoj se vi volas akiri la plej bonajn rezultojn por viaj rimedoj, kaj se vi volas ŝanĝi la realon.
Mia kvina mesaĝo estas, ke ni devas urĝe reformi UN en manieroj kiuj respondas al la defioj de nia epoko.
La unua pasaĝera jetaviadilo de la mondo transportis 36 pasaĝerojn en 1952. Temis pri trabato en teknologia evoluigo. Sed tio ne signifas, ke ni povas uzi ĝin hodiaŭ por porti nin al Marso.
Evoluas la tempoj: tiu ĉi Organizo devas same evolui. Ni devas reformi la funkciadon de la Ĝenerala Asembleo. La samo validas rilate la Sekurecan Konsilion.
Mi agnoskas, ke la Ĉarto de UN ne faciligas tiun taskon. Sed, ĝis ni ŝanĝos ĝin, nia tasko estas apliki ĝin.
Tio signifas eviti selekte apliki ĝin en okazoj de konflikto-limigo, amasaj abomenaĵoj, genocido kaj aliaj militaj krimoj. Se ni ne faros, la Sekureca Konsilio pli ofte rolos kiel problemo ol kiel solvo al la malstabileco de nia mondo.
Oni diras, ke “la pesimisto plendas pri la vento; la optimisto atendas ke la vento ŝanĝiĝu; la realisto ĝustigas la velojn.”
Ni ĝustigu niajn proprajn velojn ĉi tie en la Ĝenerala Asembleo.
Ĉi tiuj demandoj substrekas la bezonon de integriĝo kaj reformo tra la tuta UN, por ripari konfidon ene de – kaj apud – nia organizo. Kaj ankaŭ por konservi ĝian aktualan gravecon.
Ni konfesu, ke al politikofara instanco kun pli ol 180 prioritatoj mankas strategia direkto. Hereditaj kaj ripetemaj debatoj okupas tro multe de nia tempo. Jes, ili estas gravaj; sed ĉu ili malhelpu nin serĉi ludoŝanĝilojn por niaj aktualaj kaj novaj situacioj ĉe la horizonto?
Ni ne perdu la arbaron pro la arboj. Refortigi malnovajn poziciojn el antikvaj debatoj ĉiam nur signifas, ke ni pretervidas la aktualajn defiojn. Kiu plej suferos? La plej vundeblaj landoj kaj komunumoj, sen ajna dubo.
Bonvolu teni tion en memoro kiam vi abandonas kunlaboron kaj klopodas transformi ĝin en nulsuman ludon.
Ni ne povas atendi malsamajn rezultojn per rigidaj ripetoj de pozicioj, per tenado de “jam interkonsentita vortumo” – senkonsidere kiel “longdaŭra” tio estu.
Sinjorinoj kaj sinjoroj, permesu al mi resumi.
Ĉiam ekzistos politikaj rivalecoj.
Sed tio ne signifas, ke ni devas enfali la nulsuman kaptilon, en kiu ĉiu gajno de unu lando estas perdo flanke de alia lando.
Inteligenta decidofarado, komence per komuna konsento pri ŝlosilaj rezolucioj ĉi tie en la halo de la Ĝenerala Asembleo, liverus la puŝon necesan por ke multaj agantoj en la mondo brakumu la venontajn defiojn.
Ni devas difini la vojon irendan, kreante pli efikan daŭrigeblan transformon, kiu estu reciproke utila por ni ĉiuj.
Ĉio ĉi estu farita nun, ĉar ni konkuras kun la tempo.
Ne ekzistas plano B, neniu planedo B, kiel ni ofte aŭdas.
Tutmonda financo ankoraŭ ne laboras por helpi nin pri klimata ŝanĝiĝo. Nek por protekti la plej vundeblajn inter ni.
Tial ni devas agi urĝe, por protekti nian komunan pluvivadon.
Niaj agoj kaj neagoj levas la demandon de respondeco – al la planedo, kaj unu al la alia. Jen nia komuna devo.
Kiam oni malobservas la internacian juron aŭ la Ĉarton de UN, kaj ni nenion faras – ni kaŝas nin for de nia komuna respondeco, ni ĉiuj forfrotas nian multflankan sistemon.
Kaj ni trompas la homojn, kiujn ni reprezentas. Ĉi tiu preterlaso pridubas nian gravecon, nian komunan celon. Jen kial tiu ĉi granda organizo bezonas reformon konforman al la defioj de hodiaŭ kaj morgaŭ.
Ni devas moviĝi lerte.
Kiel organizi ĉi tiun reformon? Interalie, per scienco.
Tio estas mia kerna mesaĝo al vi hodiaŭ, same kiel ĝi estis kiam mi unue staris en ĉi tiu sama halo antaŭ unu jaro.
Scienco estas unu el la plej gravaj formiloj de nia kompreno de la realo sur kiu bazaj decidoj devus esti faritaj.
Scienco ne estas ĉiopova sed disponigas objektivan ateston kaj pruvitan scion. Ĝi estas la ilo por helpi nin plifortigi nian kunlaboron kaj gvidi nian decidon. Ĝi ne kontraŭas ies nacian aŭ kulturan heredaĵon. Ĝi estas vojo por konfirmi tiun heredaĵon en niaj decidoj.
Dum la ĵusa deĵorperiodo ni enlasis sciencon: ni ne forpuŝu ĝin en la venontaj.
Permesu al mi nun kapti momenton por danki vin.
Al vi, la membraj ŝtatoj, mi memorigas, ke la rezultoj de viaj intertraktadoj, renkontiĝoj, neformalaj kaj temaj eventoj, konsistigas niajn solvojn al la problemoj de la mondo.
La rezolucioj de la Ĝenerala Asembleo estas via komuna modelo, via komuna heredaĵo.
Ĉi-periodon, mi nomumis tridek kunfaciligantojn kaj kunprezidantojn por la diversaj negocoprocedoj.
Nome de vi ĉiuj, mi dankas ilin kaj iliajn teamojn pro la sindediĉo kaj persistemo tra la tuta pasinta jaro.
Dankon pro ĉi tiu kunlaboro.
Mi esprimu mian profundan dankon al la Vicprezidantoj de la Asembleo, la Prezidantoj de la Ĉefaj Komitatoj.
Mi dankas la Ĝeneralan Sekretarion kaj la Vican Ĝeneralan Sekretarion pro ilia fido kaj ilia sincera kaj celkonscia kunlaboro.
Same mi dankas la kolegojn ĉe la Sekretariato, precipe ĉe la Departemento de Ĝeneralasemblea kaj Konferenca Administrado, kies gvidado kaj subteno estis vere helpemaj.
Specialan dankon iru al la membroj de mia Konsilkomitato pri Genraj Demandoj.
Kaj mi volas danki mian teamon. Se vi ŝatas tion kion faris mia Oficejo dum ĉi tiu periodo – la subtenon, kiun vi ricevis, la gvidadon, la kreemon, tio estas ĉar mi havis tre bonan teamon.
Kaj du trionoj de ĝi konsistis el virinoj, multaj el ili patrinoj. Ni eĉ havis tri novnaskitajn bebojn dum la sesio – memorigo pri tiuj al kiuj ni postlasas ĉi tiun mondon.
Kaj la plej granda simbolo de espero.
Mi deziras al mia posteulo, elektita prezidanto Ambasadoro Dennis Francis tre produktivan prezidantecon, kaj mi deziras al vi ĉiuj sukcesojn kaj decidojn pri kiuj vi ĉiuj povos esti fieraj.
Dio benu vin ĉiujn, Dio benu Unuiĝintajn Naciojn!
Vica Ĝenerala Sekretario Amina Mohammed fermas la 77-an sesion de la Ĝenerala Asembleo de UN | Unuiĝintaj Nacioj Parolado de Amina Mohammed je la 100-a sesio de la 77-a Ĝenerala Asembleo en la angla, aŭtomate generita traduko de jutuba kanalo ŝalteblas.
Vi ankaŭ povas spekti la ferman paroladon de Amina Mohammad en la televida elsendo de UN kaj ĉi tie vi povas ŝalti iun ajn el la aliaj kvin oficialaj lingvoj de UN. https://media.un.org/en/asset/k1t/k1tc3pz343 >>
Hungarlingvan resumon publikigis gazeto Magyar Nemzet, klaku/premu ĉi tien por legi >>
La gazeto Népszava publikigis grandintervjuon kun Csaba Kőrösi, klaku/premu ĉi tien por legi >>
István SZABOLCS
(komitatano A de HEA)
