Mondo por malkovri

La 8an de novembro aperis intervjuo kun mi sub la titolo: Felfedezésre váró világ (legu Esperante: Mondo por malkovri), en la plej malnova gazeto de Hungario, Népszava (ekde 1873, pron.: nepsava).

Li asertas: homo, kiu tute ne havas antaŭan trejnadon pri fremda lingvo, povas atingi la bazan nivelon en 3-6 monatoj per po du aŭ tri lecionoj semajne, sed tiuj, kiuj jam lernis fremdan lingvon, povas atingi eĉ mezan nivelon dum kelkaj monatoj kaj ankaŭ por la literatura nivelo oni bezonas maksimume dujaran studadon. „Estas konate, ke dekmiloj da universitatanoj akiris sian diplomon per sukcesa meznivela lingvoekzameno pri Esperanto inter 2000 kaj 2020. Tiam en Hungario agadis 250 Esperanto-lingvoinstruistoj. Dum longa tempo la Esperanto-fako de ELTE estis unikaĵo en la mondo – bedaŭrinde la lastaj studentoj diplomiĝis tie en 2011”, aldonas la fakulo. Laŭ István Szabolcs, la Esperanta literaturo estas grandega paralela mondo, kiu atendas esti malkovrita.

Esperanto havas jam jarcentan tradicion en Hungario: La revuo Literatura Mondo estis fondita en 1922. Ĉirkaŭ ĝi elformiĝis literatura skolo ( La Budapeŝta Skolo), kiu riĉigis la mondliteraturon per novaj elstaraj verkoj de la Esperanto-literaturo. La Tragedio de l’ Homo, la ĉefverko de Imre Madách kaj la poezio de Sándor Petőfi, dank’ al la tradukagado de Kolomano Kalocsay, fariĝis neevitebla parto de la Esperanta literaturo.

Hodiaŭ Hungaria Esperanto-Asocio havas kelkcent membrojn, ankaŭ Esperanto-Fondaĵo havas centojn da subtenantoj kaj Virtuala Esperanto-Klubo nombras kvarcent membrojn.

István Szabolcs sentas sia misio diskonigi en hungara traduko la ĉefverkojn de hungaraj verkistoj kaj poetoj, verkitajn originale en Esperanto. Ĉi-jare li turnis sin per alvoko al poeziŝatantaj Esperantistoj traduki al siaj propraj naciaj lingvoj la poemon de Julio Baghy Aŭtuna foliaro, kiu estas sambela kiel la fama poemo de Paul Verlaine Chanson d’automne (Aŭtuna kanto). Li planas donaci ĉi tiun grandegan poembukedon al la deputitoj de la Eŭropa Parlamento kaj funkciuloj de Unesko okaze de la sekvonta naskiĝtago de Esperanto. Baghy estis interalie aŭtoro de la konata hungarlingva lernolibro: „Tanuljunk eszperantóul” Lernu ni Esperante)

HEA laboras ankaŭ pri la akiro de la titolo „Kultura Heredaĵo de Hungario” por la Budapeŝta Skolo. Ni ŝatus konvinki la hungaran registaron, ke Hungario, kiel membroŝtato, prezentu proponon al Unesko memstare, ke la 26-a de julio, naskiĝtago de la lingvo (1887), estu la Monda Tago de Esperanto.

La artikolo

EVENTOJ : Ĉi-jare inter la 28-a de novembro kaj la 3-a de decembro okazos la Virtuala Universala Kongreso, kiam dum kvin tagoj ĉiutage en 24 horoj okazos programoj. Venontjare en Brno estos la 110-a Universala Kongreso de UEA. En majo de 2025 Eŭropaj Esperantistoj renkontiĝos en Graz.

SUB LA FOTO: Esperanto ne plu povas esti konsiderata artefarita lingvo, lingvistoj pruvas, ke ĝia evoluo montras la trajtojn de tiel nomataj naturaj lingvoj en preskaŭ ĉio.

INFORMO: Esperanton kreis fine de la deknaŭa jarcento, L. M. Zamenhof, pola okulkuracisto, kiu komunikis en 14 lingvoj

Sur la frontpaĝo de la tagĵurnalo Népszava (nepsava) aperis en la rekomendo-rubriko:

Anstataŭ mil nur unu
Esperanto ne plu povas esti konsiderata artefarita lingvo, lingvistoj pruvas, ke ĝia evoluo montras la trajtojn de tiel nomataj naturaj lingvoj en preskaŭ ĉio – diris István Szabolcs membro de la Komitato de Universala Esperanto Asocio. Vidu p. 13.

Sur la retejo de la tagĵurnalo – mesaĝoj en bluaj koloroj

Esperanto ne plu povas esti konsiderata artefarita lingvo, lingvistoj pruvas, ke ĝia evoluo montras la trajtojn de tiel nomataj naturaj lingvoj en preskaŭ ĉio.

Laŭ István Szabolcs la Esperanta literaturo estas grandega paralela mondo, kiu atendas esti malkovrita.

La duono de hungaroj tute ne parolas fremdan lingvon.

https://nepszava.hu/3256937_hazank-eszperanto-nagyhatalom

Felfedezésre váró világ – Krausz Viktória cikke a Népszavában – 2024. november 8.

Az eszperantó 137 éves történelmében Magyarország szinte a kezdettől fogva fontos, időnként pedig meghatározó szerepet játszott – mondhatjuk azt is, hogy Magyarország egy eszperantó nagyhatalom, állítja Szabolcs István.

Számos jelentős évfordulóra emlékeztek az eszperantisták a közelmúltban és az elkövetkező időszak is tele van számukra fontos dátumokkal, tervekkel.

Kimaradt a lapból:
Száz évvel ezelőtt született Szerdahelyi István, az ELTE eszperantó szak megalapítója és ötven éve halt meg Szathmári Sándor, a Kazohínia és a Hiába című regények írója, ez utóbbival évtizedekkel megelőzte Orwellt. Az eszperantó mozgalom belső eszméje a népek közötti békés és egyenjogú együttműködést hirdeti, ehhez egy könnyen megtanulható közös nyelvvel járulna hozzá, ám mindig elsőbbséget adva a népek anyanyelvének, állítják mottójukban.

Az eszperantó már nem tekinthető mesterséges nyelvnek, nyelvészek bizonyítják, hogy fejlődése szinte mindenben az úgynevezett természetes nyelvek jellemzőit mutatja…

Kimaradt ez is a lapból: A fiataloknak van saját világszervezetük, zenekaraik és különféle kulturális csoportjaik. Magyarországon is évszázados a hagyománya… A Magyarországi Eszperantó Szövetségnek ma néhány száz tagja van, az Eszperantó Alapítványt szintén több százan támogatják és a Virtuális Eszperantó Klub is négyszáz tagból áll.

Kimaradt a lapból: „2015 óta aktívan részt veszek az eszperantó életében, a Magyarországi Eszperantó Szövetségbe 1971-ben léptem be. Apám asztalán találtam Baghy Gyula Tanuljunk eszperantóul tankönyvét tizenhárom évesen és egy nyári szünetben elolvastam.

Kimaradt a lapból: Javaslatot tettem egy hat várost érintő találkozósorozat megalapítására is, ezek a testvérvárosi kapcsolatban álló Szeged, Hódmezővásárhely, Arad, Temesvár, Szabadka és Zenta – mondja Szabolcs István.

KERETES/KIEMELÉS:
Jövőre Brnóban lesz az Eszperantisták Világszervezetének 110. kongresszusa, a zárónap éppen az eszperantó születésnapjára, július 26-ára esik majd.

2025 májusában Grazban lesz az európai kongresszus. A pandémia óta már ötödször rendezik meg a Virtuális Világkongresszust, idén november 28. és december 3. között, és öt napon keresztül 24 órában zajlanak majd a programok.

Kimaradt a lapból: Az eszperantó érdemeit elismerő UNESCO-határozat december 10-én pedig 70 éves lesz. Az évforduló napján az eszperantó világszervezetek és az Uruguayi Eszperantó Egyesület közös bizottsága nemzetközi konferenciát szervez az uruguayi parlamentben, a határozat elfogadásának helyszínén.

Magyarországon 1929-ben, 1966-ban és 1983-ban rendeztek eszperantó világkongresszust.

Aki most elkezdi tanulni a nyelvet, ezen még nem, de már a grazi és brnói kongresszusokon barátokra lelhet a világ sok-sok országából.

Csak az eszperantó mozgalomnak van esélye arra, hogy megoltalmazza a nemzeti nyelveket, e sok ezer éves kultúrértékeket, Bábel fenyegető forgószelében.

Karinthy Frigyes